Hidradenitis Süppürativa (HS)

Ter bezlerine yerleşen ağrılı nodüller, apseler ve iltihap akıntısı ile karakterize kronik bir deri hastalığıdır. Hidradenitis süppürativa, hastaların yaşam kalitesi üzerinde diğer cilt hastalıklarına göre daha büyük bir etkiye sahiptir. Hidradenitis süppürativa genellikle orta şiddettedir ve normal bir yaşamla uyumludur. Ancak daha şiddetli bir biçimde ortaya çıktığında kişinin sosyal yaşamında ciddi rahatsızlıklara neden olabilir. Memorial Wellness Dermatoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Fatma Pelin Özgen, hidradenitis süpürativa ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.

Hidradenitis Süppürativa nedir?

Hidradenitis süpürativa, deride belirli bölgelerde ataklar halinde görülen çıban, apse gibi oluşumların tekrarlamasıyla tanınan kronik bir hastalıktır. Toplumda kadınlarda da erkeklerde de görülebilmektedir. Ortalama % 2-3 oranında görülür. Genellikle erişkin yaşta (20-40 yaş) görülebildiği gibi, 18 yaş altı ve 50 yaş üstünde de ortaya çıkabilir. Bazen başka hastalıklarla birlikte görülebilir. Yüzde olan şiddetli akneler, saçlı deride görülen apseler, kalçada kıl dönmesiyle birliktelik gösterebilir. Tanı alması gecikebilir. Başlangıçta tanınamadığı için ortalama tanı alma süresi 7 yılı bulabilir.

Hidradenitis Süppürativa belirtileri nelerdir?

İlk başlarda koltukaltında veya kasıkta sivilce gibi görülebilir. En sık koltuk altında, kasıkta, kalçada, göğüs arasında yerleşmekle birlikte ensede ve yüzde de görülebilir. Başlangıçta sivilce gibi olan lezyonlar, sonraki dönemde daha büyük çıbanlara, apselere dönüşebilir. Daha sonra apseler cilde açılabilir. Cilde açıldıktan sonra daha derinlere yerleşim gösteren fistül adı verilen deri altında iltihabın mevcut olduğu tüneller açılabilir. Sonraki aşamalarda tamamen açık yaralar, kötü yara iyileşmesine bağlı yara izleri (skarlar) kalabilir. Ataklara bağlı iltihap sıvısı akabilir. Kötü kokulu olabilir. Şiddetli ataklarda hastaların genel durumunda bozulma, ateş, halsizlik, eklem ağrıları olabilir.

Hidradenitis Süppürativa neden olur?

Açıklanabilir tek bir sebebi yoktur. Altta yatan sebeplerin arasında genetik önemli bir nedendir. Bazı hastalarda genetiğe bağlı olarak hastalık çok şiddetli bir şekilde ve erken yaşta ortaya çıkabilir. Bu tür hastalarda sadece hidradenitis süpürativa değil, şiddetli akneler, saçlı deride apseler ve kıl dönmesi de birlikte görülebilir. Bunların dışında hastalığı artırdığı kesinleşen 2 faktör vardır, bunlar, sigara ve fazla kilodur. Koltuk altında görülen hidradenitte terleme de hastalıkta atağa sebep olabilmektedir. Sedanter hayat tarzı denilen, spordan, egzersizden uzak bir hayat ve stres de hastalığı artırabilir. Bazen altta yatan bu nedenler olmadan da ortaya çıkabilir.

Hidradenitis Süppürativa tanısı nasıl konulur?

Tanı klinik olarak konur. Muayenede hastalık tanınır. Ama başlangıç döneminde görüntüsü kıl kökü iltihabıyla karıştırılabilir. Genel olarak şüphede kalınmadıkça biyopsi alınmasına gerek yoktur. Lezyonlar kalçada yerleşim gösteriyorsa bağırsaklara açılıp açılmadığını kontrol etmek için pelvik MR istenebilir. Fazla kötü koku ve genel durum bozukluğu varsa üzerine bakteriyel enfeksiyon eklenmiş olabilir. Bu tür durumlarda yara kültürü alınabilir. Bazı hastalarda yüzeyel doku ultrasonu da yapılabilir ama temel olarak tanı klinik muayeneyle konmaktadır.

Hidradenitis Süppürativa tedavisi nasıldır?

Hidradenitis süpürativada farklı tedavi seçenekleri vardır. Bu tedaviler temel olarak; sürme topikal tedaviler, ağız yoluyla alınan tedaviler, iğne tedavileri, lazer tedavisi ve cerrahi tedaviler olarak beşe ayırılabilir. Başlangıç döneminde sürme tedaviler losyon ve krem tedavisi tercih edilir. Daha ileri aşamalarda ağız yoluyla alınan antibiyotikler veya hormonal tedaviler (kadınlarda) kullanılır. Hasta bunlardan fayda görmemiş veya hastalık ileri aşama gelmişse o zaman iğne tedavilerine geçilir. Lazer uygulamaları özellikle koltuk altına uygulanabilir. Cerrahi tedavi hastalığın başlangıç döneminde de, ileri dönemlerde de uygulanabilir. Özellikle hareketi kısıtlayan lezyonlar varsa, yapışıklıklar varsa koltuk altına cerrahi tedavi yapılmalıdır.

Hidradenitis Süppürativa  hastaları nelere dikkat etmelidir?

• Öncelikli olarak hastalar tedaviye mutlaka tam uyum sağlanmalı, düzenli olarak kontrollere gelmelidir. Tedaviye ara verildiğinde veya tedavi kesildiğinde hızlı ve şiddetli nüksler görülebilmektedir.

• Hastalar kendilerini hastalıktan dolayı toplumdan izole edebilmektedir. Hidradenitis süpürativa hastalarında depresyon, sosyal fobi, intihara eğilim görülebilmektedir. Bu aşamada hastaya mutlaka psikolojik destek sağlanmalıdır.

• Sigara alışkanlığı varsa mutlaka bırakılmalıdır.

• Fazla kilo varsa verilmelidir. Hastalığı arttıran belirli yiyecekler olmakla birlikte diyet düzenlemesi yapılmalıdır.

• Bu hastalığın çok geç tanı aldığını düşünürsek, hasta uzun süre umutsuz kalabilmektedir. İyi ve güvene dayalı bir hekim-hasta ilişkisinde sonuç alınabilmektedir.

Hidradenitis süppürativa bulaşıcı mıdır?

Hidradenitis suppurativa, kronik, iltihabi bir hastalıktır. Semptomlarına bağışıklık sisteminin işlev bozukluğu neden olur. Hidradenitis suppurativa bulaşıcı bir hastalık değildir.

Hidradenitis süppürativa hastalığında hangi doktora gidilir?

Hidradenitis süppürativa tanı alması gecikebilen bir hastalıktır. Başlangıçta tanınamadığı için ortalama tanı alma süresi 7 yılı bulabilir. Bazen başka hastalıklarla birlikte de görülebilir. Koltuk altında, kasıkta, kalçada, göğüs arasında tekrarlayan şişlikler görülüyorsa bir dermatoloji uzmanına danışılmalıdır.

Hidradenitis süppürativa tedavi edilmezse ne olur?

Hidradenitis süppürativa kronik bir deri hastalığıdır. Şiddetli atakların olduğu dönemlerde büyük çıbanlar ve apseler görülebilir. Daha sonra apseler cilde açılabilir. Cilde açıldıktan sonra daha derinlere yerleşim gösteren fistül adını verilen deri altında iltihabın mevcut olduğu tüneller açılabilir. Sonraki aşamalarda tamamen açık yaralar, kötü yara iyileşmesine bağlı yara izleri (skarlar) kalabilir. Ataklara bağlı iltihap sıvısı akabilir. Kötü kokulu olabilir. Bu durum da hastalarda sosyal izolasyon, utanç ve depresyona neden olabilir.

Hidradenitis süppürativa hastaları ne yememeli?

Hidradenitis süppürativa hastaları fazla kilolu olmamalıdır. Yapılan çalışmalar şeker, süt ürünleri ve yüksek oranda işlenmiş gıda tüketiminin vücuttaki iltihabı artırdığı ve hidradenitis süppürativanın semptomlarını kötüleştirdiğini göstermiştir. Hastalar taze meyve ve sebzelerin, balık gibi kaliteli protein kaynaklarının olduğu Akdeniz tipi beslenmeyi tercih edebilirler.